Met de tips van Vriens gaan we het niet redden. Terecht dat de door mij als kinderboekenschrijver bewonderde Vriens oproept te stoppen met miepen en mauwen en dat we aan het WERK moeten. Daarmee ben je er nog niet, want wat is de inhoud van dat WERK dan. Vriens noemt allemaal dingen die we al doen of die in de voorwaardensfeer zitten en die geen zoden aan de dijk gaan zetten zoals:

-iedere dag minimaal 25 minuten lezen: dat doen de meeste scholen, maar daarmee leer je niet hoe je tot tekstbegrip moet komen
-een goede schoolbieb: ja onmisbaar, maar daarmee leer je niet een tekst te overdenken
-voorlezen. Ik kan wel 10 redenen opnoemen waarom dat belangrijk is, maar je leert er niet mee een tekst aan te pakken
-zaakvakken zijn belangrijk, maar -zaakvakken - zijn op zichzelf niets. De vraag is wat je moet doen om tot kennis te komen en welke kennis belangrijk is.
-boeken gebruiken bij de zaakvakken, ja maar zomaar boeken erbij gebruiken, levert nog geen vaardigheid op om te bepalen wat belangrijk is om te onthouden
-boekbesprekingen en boekenkring: heel belangrijk, maar die helpen je niet om bij de gelezen teksten afleiding te maken en tussen de regels door te kunnen lezen
-een stukje schrijven naar aanleiding van een actualiteit, ja belangrijk en zinvol, maar zonder kwaliteitsaspecten en koppeling aan het begrijpend lezen blijft het maar -een stukje-. Daar komen we niet verder mee.
-er staat: begrijpend lezen doen we aan de hand van teksten die functioneel zijn. Als functionalist spreekt me dat aan, maar wanneer is een tekst functioneel en - begrijpend lezen doen - zegt niets over HOE je het doet. KORTOM:
Goed bedoeld en per stuk zeker nuttig, maar het zit allemaal in de voorwaardensfeer en in de niet-ingevulde voorstellen. Het is te weinig.
WAT DAN WEL?:
Wat er moet gebeuren is dat er een procesgerichte didactiek moet worden aangeleerd waarmee kinderen leren om na te denken over een tekst en aan het eind daarvan (aanvankelijk voorgesteld en later zelf gekozen) in hun kennisportfolio noteren wat er aan kennis en inzicht onthouden moet worden. Het gaat om aanpakgedrag als middel en kennis/ervaringsopbrensten als doel. Er is al diverse keren voorgesteld om de directe instructie te gebruiken. Dat is ook te vaag en te algemeen. Als we verbeteringen willen, moeten we kinderen leren hoe ze na moeten denken over een tekst die ze voor zich krijgen en wat ze na afloop van die lezing met die tekst moeten doen. Alleen een procesgerichte didactiek zal het tekstbegrip verbeteren. Nu roepen journalisten dat kinderen geen formulieren van de gemeente kunnen lezen. Welke formulieren dan en is dat af te lezen uit de PISA-resultaten? Bovendien is er meer dan het verwerven van kennis vanuit de zaakvakken. Het wordt tijd dat we ons net zo druk gaan maken over het belevend lezen. In de nieuwe website over de Parel van het onderwijs is die didactiek vanaf januari beschikbaar.